TYTUŁ: Pan Tade­usz czy­li Ostat­ni zajazd na Litwie. Histo­ria szla­chec­ka z roku 1811 i 1812 we dwu­na­stu księ­gach wierszem ZNACZENIE TYTUŁU: PAN TADEUSZ — dla­cze­go, choć głów­nym boha­te­rem utwo­ru jest Ksiądz Robak? Pan Tade­usz jest przed­sta­wi­cie­lem mło­de­go poko­le­nia Pola­ków, któ­re ma odbu­do­wać ojczyznę. OSTATNI — bar­dzo waż­ny dla całe­go utwo­ru mecha­nizm nostal­gii za utra­co­na rze­czy­wi­sto­ścią (tęsk­no­ta za ojczyzną). ZAJAZD — to oby­czaj szla­chec­ki (na wymar­ciu), któ­ry pole­ga na zbroj­nym naje­cha­niu na szlach­ci­ca, któ­ry ocią­ga się z wypeł­nie­niem wyro­ku sądowego. NA LITWIE — inspi­ra­cją do stwo­rze­nia Sopli­co­wa był Nowo­gró­dek, w któ­rym uro­dził się poeta; wów­czas nale­żał on tery­to­rial­nie do Litwy, dziś do Bia­ło­ru­si; jed­nak! Litwy nie było wów­czas na mapie, tak jak i Pol­ski ‑w latach akcji „Pana Tade­usza” było to wów­czas Księ­stwo War­szaw­skie. To jed­nak nadal nie wyja­śnia spra­wy, bo zie­mie litew­skie nie nale­ża­ły do obsza­ru admi­ni­stra­cyj­ne­go Księ­stwa War­szaw­skie­go. W 1812 roku Napo­le­on wypo­wie­dział woj­nę caro­wi Rosji (woj­na I Cesar­stwa Fran­cu­skie­go i jego sojusz­ni­ków z Impe­rium Rosyj­skim) i w obrę­bie ziem odzy­ska­nych zna­la­zła się guber­nia gro­dzień­ska, w któ­rej był Nowo­gró­dek. Mam nadzie­ję, że wszyst­ko jasne. 🙂 HISTORIA — nar­ra­cja z następ­stwem wyda­rzeń, jest to epi­ka; gatu­nek nawią­zu­je do gawęd szlacheckich. SZLACHECKA — boha­te­rem zbio­ro­wym jest szlachta. WE DWUNASTU — jed­na z cech epo­su, licz­ba ksiąg musi być podziel­na przez sześć. KSIĘGACH — pie­śni lub księ­gi, w epo­sie są niczym rozdziały. WIERSZEM — cechą epo­su jest rygo­ry­stycz­na orga­ni­za­cja tek­stu, for­ma jest lirycz­na, pisa­ny hek­sa­me­trem, tutaj trzynastozgłoskowcem. GENEZA (tzn. przy­czy­na powstania): Mic­kie­wicz w epi­lo­gu mówi też, jakie ma nadzie­je, co się sta­nie z tym jego tek­stem, on po pro­stu by chciał, aby każ­da wie­śniacz­ka przy pra­cy śpie­wa­ła jego pio­sen­ki. To lite­ra­tu­ra popu­lar­na, więc życzy sobie, by każ­dy znał ten tekst. Mic­kie­wicz chciał poka­zać ludziom na emi­gra­cji (w Pary­żu), któ­rzy cią­gle się kłó­ci­li, że powin­ni wspól­nie wal­czyć o nie­pod­le­głość i powrót do ojczyzny. W epi­lo­gu POETA wyja­śnia gene­zę, czy­li przy­czy­ny powsta­nia „Pana Tade­usza” i mówi, sie­dząc na pary­skim bru­ku (był w Pary­żu na emi­gra­cji) i obser­wo­wał kłót­nie wszyst­kich, któ­rzy tak napraw­dę mają jeden cel — wal­kę o nie­pod­le­głość. Prze­cież moż­na ich pojed­nać! Każ­dy emi­grant tęsk­ni za ojczyzną. NARRATOR wspo­mi­na zatem KRAJ LAT DZIECINNYCH — tu dzia­ła nostal­gia (to spe­cjal­ny rodzaj tęsk­no­ty, w któ­rej upięk­sza się wspo­mnie­nia, pamię­ta tyl­ko to, co dobre). Bo w jego ojczyź­nie wio­ska cała pła­ka­ła, dla­te­go, że komuś umarł pies — a tutaj kró­cej pła­czą nawet po boha­te­rze. Marzy mu się zatem takie wspo­mnie­nie tego domu na wsi, w któ­rym każ­dy o sie­bie dba, każ­dy się zna. Wiel­ką przy­jem­no­ścią jest takie epi­ku­rej­skie spę­dze­nie razem cza­su w ogro­dzie, sie­dze­nie z przy­ja­cie­lem pod drze­wem, wspól­ne czy­ta­nie ksią­żek. W filo­zo­fii epi­ku­rej­skiej mówio­no, że trze­ba chwy­tać dzień: car­pe diem — chwy­tać chwi­lę, czy­li usiąść pod drze­wem, niczym się nie mar­twić. Podob­ną myśl znasz z frasz­ki Kocha­now­skie­go „Na lipę”: „Gościu, siądź pod mym liściem, a odpocz­ni sobie!”. PIERWSZE WYDANIE: W 1830 r. było powsta­nie listo­pa­do­we, z tym wyda­rze­niem zaczął się też okres Wiel­kiej Emi­gra­cji. Zgod­nie z pla­nem Józe­fa Bema więk­szość emi­gran­tów (tych, któ­rych było na to stać) osie­dli­ło się we Fran­cji. Od razu powstał Komi­tet Tym­cza­so­wej Emi­gra­cji Pol­skiej, jed­nak był on zaraz ata­ko­wa­ny przez Klub Patrio­tycz­ny za posta­wę apo­li­tycz­ną; poja­wił się roz­łam na demo­kra­tycz­ną lewi­cę (Lele­we­li­stów, Towa­rzy­stwo Demo­kra­tycz­ne Pol­skie, Gro­ma­dy Ludu Pol­skie­go) oraz kon­ser­wa­tyw­ną pra­wi­cę (Hôtel Lambert). Nie­ustan­nie dys­ku­to­wa­no o przy­czy­nach upad­ku powsta­nia, kształ­cie przy­szłej Pol­ski i o pomy­słach na odzy­ska­nie nie­pod­le­gło­ści. W takiej atmos­fe­rze w 1834 r. Mic­kie­wicz wyda­je w Pary­żu „Pana Tadeusza”. CZAS AKCJI: 1811 rok 1 dzień: księ­ga I przy­jazd Tade­usza, wie­cze­rza w zamku 2 dzień: księ­gi II i III opo­wieść Ger­wa­ze­go o zam­ku, polo­wa­nie na zają­ca, grzybobranie 3 dzień: księ­gi IV i V polo­wa­nie na niedź­wie­dzia, wie­cze­rza, kłótnia 4 dzień: księ­gi VI, VII, VIII nara­da w zaścian­ku i zajazd na Soplicowo 5 dzień: księ­gi IX i X sce­ny bata­li­stycz­ne – bitwa z Moska­la­mi, śmierć Jac­ka, uciecz­ka mło­dzie­ży do Księ­stwa Warszawskiego 1812 rok to tyl­ko dwa dni: 1 dzień: księ­ga XI przy­go­to­wa­nie do uczty z oka­zji przy­by­cia gene­ra­łów, któ­rzy zatrzy­ma­li się w Sopli­co­wie oraz z oka­zji zarę­czyn trzech par: Tade­usza i Zosi, Teli­me­ny i Rejen­ta, Ase­so­ra i Tekli Hre­cze­szan­ki (cór­ki Wojskiego) 2 dzień: księ­gi XI i XII wiel­ka uczta sta­ro­pol­ska, hap­py end LICZNE RETROSPEKCJE (wspo­mnie­nia): – lata przed Kon­sty­tu­cją 3 maja, przed rokiem 1791 to cza­sy mło­do­ści Jac­ka Soplicy i jego miło­ści z Ewą Horeszkówną – kon­fe­de­ra­cja tar­go­wic­ka, upa­dek Rzecz­po­spo­li­tej szlacheckiej – lata 1796 r. czy­li powsta­wa­nia Legio­nów Pol­skich i ich wal­ka u boku Napoleona – dzia­łal­ność Roba­ka na Litwie to lata 1807 – 1812 MIEJSCA AKCJI: Sopli­co­wo — dwo­rek szla­chec­ki (waż­ny jest arka­dyj­ski opis domu: skrom­ny, ale wyglą­da na zadba­ne­go, drew­nia­ny, na kamien­nym fun­da­men­cie, na wzgó­rzu, bie­lo­ne ścia­ny, chro­nią go topo­le przed wia­trem). Rene­san­so­wy ide­ał dwor­ku — ostoi tradycji. Dobrzyń — zaścia­nek (księ­gi V i VI), osa­da szla­chec­ka — nie­wiel­kie rodzin­ne wła­sno­ści, wszy­scy są ze sobą spokrewnieni. Zamek Horeszków/Sopliców – (przed­miot spo­ru) w obszer­nej zam­ko­wej sie­ni urzą­dza­no bie­sia­dy, ścia­ny były kamien­ne, wisia­ło na nich wie­le myśliw­skich trofeów. Mic­kie­wicz, two­rząc te miej­sca, inspi­ro­wał się Nowo­gród­kiem, w któ­rym się urodził. GATUNEK: epos/epopejazaczerp­nię­ty z anty­ku, na wzór wiel­kich epo­sów: “Ilia­dy”, “Ene­idy” CECHY EPOSU:poemat hero­icz­ny, czy­li o bohaterachpatos (pod­nio­sły styl).muszą być sce­ny bata­li­stycz­ne (bitwa).waż­ne wyda­rze­nia dla danej spo­łecz­no­ści — w „Panu Tade­uszu” obser­wu­je­my odej­ście szlach­ty sta­ro­pol­skiej i wpro­wa­dze­nie nowych zwy­cza­jów, ponie­waż „Pan Tade­usz” koń­czy się uwłasz­cze­niem chło­pów (upra­wia­ne przez nich zie­mie, któ­re nale­ża­ły do szlach­ty, prze­cho­dzą w ich ręce; znie­sio­no też obcią­że­nia feu­dal­ne), czy­li nad­cho­dzą nowe cza­sy bez zbio­ro­wy, czy­li szlachta;retar­da­cje — mistrzo­stwo opi­sów, któ­re spo­wal­nia­ją bieg epi­te­ty stałeantro­po­mor­fi­za­cja i per­so­ni­fi­ka­cja przyrody STRUKTURA:epos dzie­li się przez sześć, w „Panu Tade­uszu” mamy dwa­na­ście hek­sa­metr dak­ty­licz­ny — w „Panu Tade­uszu” jest to trzy­na­sto­zgło­sko­wiec (13 sylab w wer­sie): „Litwo ojczy­zno moja, ty jesteś, jak zdro­wie; ile cię trze­ba cenić, ten tyl­ko się dowie, kto cię stracił”.Wyją­tek: nie­ca­ły „Pan Tade­usz” został napi­sa­ny trzy­na­sto­zgło­skow­cem: w momen­cie spo­wie­dzi Jac­ka Sopli­cy, któ­ry umie­ra postrze­lo­ny w płu­ca — jest sie­dem sylab w wer­sie, cza­sa­mi mniej, wie­lo­krop­ki (gdy się umie­ra to trud­no mówić trzy­na­sto­zgło­skow­cem), a w epi­lo­gu jest jede­na­ście sylab w home­ryc­kie — roz­bu­do­wa­ne porów­na­nia na mini­mum pięć wer­sów, któ­re odno­szą się do — roz­bu­do­wa­na apo­stro­fa, czy­li zwrot do adre­sa­ta. W inwo­ka­cji adre­sa­tem jest Bóg, ojczy­zna albo obiek­tyw­ny i trzecioosobowyWyją­tek: w „Panu Tade­uszu” wystę­pu­je też nar­ra­tor pierw­szo­oso­bo­wy, uczest­nik wyda­rzeń: „I ja tam z gość­mi byłem, miód i wino piłem, A com widział i sły­szał, w księ­gi umieściłem” JACEK SOPLICA JAKO BOHATER ROMANTYCZNY: zmia­na imie­nia — przej­ście, nowy cel w życiu (Jacek Sopli­ca, sko­ry do bójek, brak mu było poko­ry, uwa­żał, że wie­le mu się nale­ża­ło), Ks. Robak (pokor­ny, POKUTA, dzia­łał na rzecz ojczy­zny, poświę­cał się dla innych) -> Gustaw/Konrad albo Kon­rad Wallenrod/Walter baj­ro­nicz­ny: miał wyrzu­ty sumie­nia (Giaur zabił Has­sa­na), więc sam wyzna­czył sobie poku­tę (zakon).nie­szczę­śli­wa miłość, nie­speł­nio­na — nie mogło im się udać, ona była ary­sto­krat­ką a on szlach­ci­cem, z góry ska­za­ni na klę­skę ze wzglę­du na hie­rar­chię — mówił sędzie­mu, ze trze­ba się pozbyć obcych i powta­rzał to w karcz­mie, nama­wiał ludzi to powsta­nia prze­ciw­ko sta­cjo­nu­ją­cym w oko­li­cy Moska­lom; przy­je­chał tutaj z roz­ka­za­mi i wytycz­ny­mi, jak wsz­cząć czy­ni niż myśli (zabi­cie Horeszki).patrio­ta samot­nik, indy­wi­du­ali­sta ma wpływ na ludzi — rzą­dzi „kre­ska­mi” na sej­mi­kach (czy­li nama­wiał szlach­tę i goło­tę do tego, na kogo ma głosować).roz­dar­ty wewnętrz­nie (pięt­no zdraj­cy i pró­ba rehabilitacji) JACEK SOPLICA JAKO BOHATER TRAGICZNY: fatum? kon­cep­cja losu — czło­wiek kon­tra świat, np. nie ma on wpły­wu na to, że jest szlach­ci­cem, a nie ary­sto­kra­ta, wte­dy mógł­by być z rów­no­rzęd­nych racji — nie jest zdraj­cą, a jed­nak jest (patrio­ta, a zabił arystokratę). hamar­tia — wina tra­gicz­na — bez wzglę­du na to, jak postą­pi — i tak ponie­sie klę­skę -> nie­szczę­śli­wa miłość, odrzu­ce­nie, pycha — to dopro­wa­dza go do tra­ge­dii (czy­tel­ni­cy żąda­ją krwi!)zbłą­dze­nie tra­gicz­ne — nie był świa­do­my (myślą­cy roz­sąd­nie) swo­je­go czy­nu, zro­bił to w amo­ku wal­ki i pełen zło­ści na Horesz­kę — impuls! — pycha, zgub­na duma (bo uwa­żał, że zasłu­żył na inne trak­to­wa­nie, że mu się należało). HIERARCHIA SPOŁECZNA: ARYSTOKRACJA — czy­li naj­lep­szy + rzą­dzą­cy, w Pol­sce zwa­na magna­te­rią. Cho­ciaż mówio­no: „szlach­cic na zagro­dzie był rów­ny woje­wo­dzie”, to trze­ba to rozu­mieć nie jako rów­ność szla­chec­ką, lecz jej prze­ci­wień­stwo. Jeże­li szlach­cic zdo­był mają­tek, mógł być magna­tem, jeśli go stra­cił — spa­dał w hie­rar­chii spo­łecz­nej. W „Panu Tade­usz” do tej kla­sy nale­żą: Stol­nik Horesz­ko, Hra­bia, Zosia*. SZLACHTA — czy­li ród/rodowy, nie tak dobrze sytu­owa­na, jak magna­te­ria. To bar­dzo zło­żo­na gru­pa, część sta­no­wią daw­niej­si ary­sto­kra­ci, któ­rzy stra­ci­li dobra; inni są potom­ka­mi rodów rycer­skich. W „Panu Tade­uszu” wystę­pu­ją poniż­sze grupy: – ZIEMIAŃSKA: Pod­ko­mo­rzy, Sędzia Sopli­ca, Jacek Sopli­ca**, Tade­usz Soplica – ZAŚCIANKOWA: Maciej Dobrzyń­ski i jego rodzina GOŁOTA SZLACHECKA — ubo­ga gru­pa spo­łecz­na, któ­ra ma szla­chec­ki rodo­wód, ale nie posia­da zie­mi. Ma złą sła­wę, mówi się, że bie­da spra­wi­ła, że byli bar­dzo prze­kup­ni i pod­li­zy­wa­li się magna­te­rii, dla­te­go na Sej­mie Czte­ro­let­nim ode­bra­no im pra­wa gło­su, byli chęt­ni do bit­ki, nie­wy­kształ­ce­ni, nad­uży­wa­li alko­ho­lu (jak wszyst­kie powyż­sze sta­ny), nie mogli pia­sto­wać urzę­dów. Pogar­dli­wie nazy­wa­no ich „hoło­tą”. W „Panu Tade­uszu” do tej war­stwy nale­że­li: Ger­wa­zy Rębaj­ło i Pro­ta­zy Brzechalski. SZLACHTA ZALETY:istot­ny głos w spo­łe­czeń­stwie, patrio­ci, świet­nie wła­da­ją bro­nią, kul­ty­wu­ją tra­dy­cję, gościnni; WADY:nie­ustan­ne bie­sia­du­ją, kie­ru­ją się dewi­zą: „zastaw się, a postaw się”, czy­li żyją na pokaz; cechu­je ją war­chol­stwo (two­rzą intry­gi), pie­niac­two (nie­ustan­nie wyta­cza­ją spra­wy sądo­we), igno­ran­cja, chcą mieć wła­dzę (za wszel­ką cenę), sko­rzy do bijatyk; ZWYCZAJE SZLACHECKIE:polo­wa­nie (kobie­ty na kró­li­ki, męż­czyź­ni na niedźwiedzie)parze­nie kawy w ser­wi­sie por­ce­la­no­wym z moty­wa­mi z histo­rii Polskibie­sia­do­wa­niekolej­ność spacerowaniakolej­ność jedzeniaczer­ni­na — czar­na polewkazajazdtaniec! polo­nezwita­nie otwar­ta — każ­dy może przy­je­chać = myśliw­skie — char­ty: Kusy i Sokółdzwo­nek na kola­cję i obiadutrzy­mu­ją licz­ną się przed grzecz­no­ści, nosze­nie się po polskudania: prze­pi­sy są ze sta­rej księ­gi kucharskiej. MOTYW KŁÓTNI: O zamek: Zamek nale­żał do Horesz­ków (Stol­nik, Ewa, Hra­bia), ale teraz jest w rękach Sopli­ców. Dla­cze­go? Pod­czas kon­fe­de­ra­cji tar­go­wic­kiej ci, któ­rzy współ­pra­co­wa­li z carem, dosta­wa­li zie­mię tych, któ­rzy byli patrio­ta­mi, a patrio­tów wysy­ła­no na śmierć na Sybe­rii. Przez to, że Jacek strze­lił do Stol­ni­ka z bro­ni Moska­la, wszy­scy uzna­li, że jest po stro­nie Moska­li. Dla­te­go też Sopli­co­wie dosta­li zamek. Nie powin­ni go przyj­mo­wać, to nie­pa­trio­tycz­ne! A prze­cież uwa­ża­ją się za patrio­tów. Przy­jeż­dża Hra­bia, by odzy­skać zamek, któ­ry nale­żał do jego rodzi­ny od 400 lat. Spór ten musi roz­wi­kłać Pod­ko­mo­rzy, bo sąsie­dzi nie potra­fią się doga­dać. Ziry­to­wa­ny Hra­bia wraz z Ger­wa­zym i Mać­kiem z Dobrzy­nia robi ZAJAZD na Sopli­co­wo. To taki zwy­czaj, że po pro­stu naje­cha­li, zwią­za­li miesz­kań­ców i wyno­si­li, wypi­ja­li, wyja­da­li — co chcieli. O psy: Ase­sor kłó­ci się z Rejen­tem o to, któ­ry pies jest szyb­szy: Kusy czy Sokół; nie­ustan­nie się przez to bili, nisz­czy­li bie­sia­dy; Woj­ski roz­wią­zał kon­flikt, gdy na dwo­rze poja­wił się kot; psy rwa­ły się do ata­ku, popę­dzi­ły, a Woj­ski udał, że widział jak pięk­nie oba, jed­no­cze­śnie dopa­dły zają­ca i zaczął gra­tu­lo­wać wła­ści­cie­lom roz­wią­za­nia konfliktu. Ase­sor i Rejent zosta­li porów­na­ni do Domej­ki i Dowej­ki, pod­czas polo­wa­nia strze­li­li w stro­nę niedź­wie­dzia (każ­dy z inne­go miej­sca) i zabi­li go. To kolej­ny kon­flikt oraz pyta­nie: kto zabił? Kaza­no im zdjąć skó­rę z niedź­wie­dzia, sta­nąć naprze­ciw­ko sie­bie i strze­lić — szyb­ko uzna­li, że to idio­tyzm, i doszło do zgody. Jaki miał cel Mic­kie­wicz, poka­zu­jąc ten kon­flikt? Stron­nic­twa poli­tycz­ne na emi­gra­cji, zamiast dzia­łać wspól­nie na rzecz odzy­ska­nia nie­pod­le­gło­ści — były skon­flik­to­wa­ne. Poeta chciał poka­zać natu­rę tych kłótni. MOTYW AUTORYTETÓW: obra­zy zawie­szo­ne na ścia­nie, któ­re widzi Tade­usz natych­miast po wej­ściu do domu, wśród nich wid­nie­je Tade­usz Kościusz­ko, Tade­usz Rej­tan, Tade­usz Kor­sak i Jakub Jasiń­ski na szań­cach Pra­gi (ten obraz nigdy nie istniał).imię mło­de­go boha­te­ra — Tade­usza na cześć Tade­usza Kościuszkizegar z kukuł­ką gra­ją­cy „Mazur­ka Dąbrow­skie­go” zna­ne­go w cza­sie wyda­wa­nia „Pana Tade­usza” – wte­dy ma już sta­tus kul­to­wej pie­śni, ale w cza­sie akcji nie był to zna­ny utwór, na doda­tek nie­praw­dą jest, że Tade­usz mógł znać tę melo­dię z daw­nych KSIĘDZA ROBAKA jest naj­waż­niej­sza, wcią­gał z niej sam Dąbrow­ski! ma ona wize­ru­nek Napo­le­ona i jego armii, a taba­ka pocho­dzi z Czę­sto­cho­wy znaj­du­ją­cej się już w gra­ni­cach Księ­stwa War­szaw­skie­go, któ­re może stać się zaląż­kiem rodzą­cej się — jako nauczy­ciel­ka, autorytetPod­ko­mo­rzy jest dla Sędzie­go jak ojciec, to spra­wie­dli­wy mędrzec, szlach­cic, któ­ry ceni tradycję. MOTYW HISTORII: PRZESZŁOŚĆ: epo­ka sta­ro­pol­ska, upa­dek Rzeczpospolitej TERAŹNIEJSZOŚĆ: 1811 – 1812, dzia­łal­ność księ­dza Roba­ka, nadzie­je na odzy­ska­nie nie­pod­le­gło­ści zwią­za­ne z woj­na­mi napoleońskimi PRZYSZŁOŚĆ: pra­gnie­nia pojednania - por­tre­ty nawią­zu­ją do lat insu­rek­cji kościuszkowskiej – taba­kie­ra Roba­ka, z któ­rej wcią­gał Dąbrow­ski oraz zegar kuran­to­wy, któ­ry wybi­ja melo­dię “Mazur­ka Dąbrow­skie­go” odwo­ła­nie do powsta­nia Legio­nów Pol­skich we Włoszech – Maciej Dobrzyń­ski mówi o kon­fe­de­ra­cji bar­skiej, Kon­sty­tu­cji 3 maja, cza­sach rzą­dów kró­la Sta­ni­sła­wa Augu­sta Ponia­tow­skie­go, przy­po­mi­na powsta­nie Jasiń­skie­go na Litwie – kon­fe­de­ra­cja targowicka – Woj­ski opo­wia­da o kome­cie z cza­sów Jana III Sobie­skie­go i woj­ny z Turkami – ser­wis przed­sta­wiał waż­ne sce­ny z histo­rii Polski – Jan­kiel gra na cym­ba­łach kon­cert pod­czas któ­re­go wybrzmie­wa­ją echa wyda­rzeń histo­rycz­nych: Kon­sty­tu­cji 3 maja, tar­go­wi­cy, powsta­nia Legio­nów Pol­skich, rze­zi Pra­gi, tułacz­ki pol­skich żołnierzy TEMATY WYPRACOWAŃ: - ide­ali­za­cja ojczy­zny, sakra­li­za­cja, ten kraj z dzie­cię­cych wspo­mnień jest niczym świę­te miej­sce; dwo­rek kre­owa­ny jako cen­trum pol­sz­czy­zny – arka­dyj­ski, chę­do­go (boga­to) - kult tra­dy­cji – licz­ne oby­cza­je, naj­czę­ściej wystę­pu­ją­cym w utwo­rze przy­miot­ni­kiem jest “ostat­ni” – to ma pod­kre­ślać odcho­dze­nie w prze­szłość sar­mac­kiej Pol­ski wraz z jej oby­cza­jo­wo­ścią, to two­rzy nastrój nostal­gii, ale też nadziei na nowe poko­le­nie i lep­sze cza­sy – Tade­usz i Zosia w dniu zarę­czyn doko­nu­ją aktu UWŁASZCZENIA CHŁOPÓW (nada­nie im na wła­sność zie­mi, na któ­rej pra­cu­ją i znie­sie­nie nie­wol­nic­twa tzn. dar­mo­we­go pra­co­wa­nia na rzecz pana – pańsz­czy­zny; kry­ty­ka mody fran­cu­skiej “fir­cy­ków” i “kawa­le­rów mod­nych”, Dobrzyń­ski wyśmie­wa Rejen­ta, któ­ry na proś­bę Teli­me­ny zakła­da frak (sic!) zamiast kon­tu­sza; Teli­me­na też wg miesz­kań­ców Sopli­co­wa nie­grzecz­nie się ubie­ra, bo ma zbyt wie­le ozdób, zupeł­nie ina­czej niż kobie­ty ubra­ne po szlachecku - rola uczto­wa­nia – to nie tyl­ko zwy­czaj szla­chec­ki, peł­no tu opi­sów dań, to czas sym­bo­licz­ny np. zje­dze­nie dese­ru Woj­skie­go jest jak zje­dze­nie ojczy­zny, to akt teo­fa­gii – spo­ży­wa­nie bóstwa (jak Eucharystia) - moty­wy muzycz­ne – to trzy wiel­kie koncerty: Woj­skie­go na rogu, – podob­no to pieśń o nie­ro­ze­rwal­nym związ­ku czło­wie­ka z natu­rą wła­śnie przez to, że opo­wia­da o polowaniach; przed­wie­czor­ny – to opo­wieść niczym “Pieśń nad Pie­śnia­mi”, zespo­le­nie Nie­ba i Zie­mi, natu­ra prze­ma­wia do czło­wie­ka, a on w nią wkra­cza i sta­je się jej częścią; kon­cert Jan­kie­la, waż­ny jest też “Mazu­rek Dąbrow­skie­go” – licz­ne roz­po­zna­wal­ne melo­die jak np. “Polo­nez Trze­cie­go Maja”, “Idzie żoł­nierz borem, lasem”, “Mazu­rek Dąbrow­skie­go” oraz melo­die, któ­re ilu­stru­ją cza­sy tar­go­wi­cy, rze­zi war­szaw­skiej Pra­gi pod­czas insu­rek­cji kościusz­kow­skiej z 1794 r. - boha­ter, któ­ry prze­cho­dzi prze­mia­nę, roman­tycz­ny, tra­gicz­ny i baj­ro­nicz­ny – Jacek Soplica - współ­za­leż­ność losów ludz­kich i przy­ro­dy, któ­ra jest wiel­ką siłą opie­kuń­czą; Mic­kie­wicz jako kolorysta - do wizji Sopli­co­wa odwo­łu­je się Ste­fan Żerom­ski w “Przed­wio­śniu”, gdy two­rzy Nawłoć oraz Witold Gom­bro­wicz w “Fer­dy­dur­ke”, gdy uka­zu­je dwo­rek Hurleckich. PYTANIA DO TEKSTU: - Czy miło­ścią do ojczy­zny moż­na uspra­wie­dli­wić nie­mo­ral­ne zachowanie? - Do cze­go może pro­wa­dzić pycha? - Czy boha­ter roman­tycz­ny odzwier­cie­dla nie­po­ko­je epoki? - Jakie reflek­sje o pol­skich wadach naro­do­wych uka­zu­ją twór­cy w swo­ich dziełach? - Wol­na wola czło­wie­ka czy siły od nie­go nie­za­leż­ne – co przede wszyst­kim decy­du­je o ludz­kim losie? - Czy czło­wie­ka kształ­tu­je dom rodzinny? Jaki jest wpływ domu rodzin­ne­go na cha­rak­ter człowieka? - Czy war­to być wier­nym, jeśli wią­że się to z cierpieniem? - Jakie emo­cje prze­ży­wa czło­wiek, któ­ry pra­gnie doko­nać zemsty? - Czy namięt­no­ści zawsze pro­wa­dzą do tragedii? - Jak twór­cy oce­nia­ją ule­ga­nie modzie? - Lepiej kul­ty­wo­wać daw­ne oby­cza­je czy podą­żać za modą? - Jaką rolę w życiu czło­wie­ka mogą odgry­wać autorytety? - Czy tra­dy­cja rycer­ska jest nadal obec­na w literaturze? - Jakie reflek­sje nad naro­dem poka­zu­ją twór­cy w swo­ich dziełach? - Czy motyw zbrod­ni i kary może być nadal nauką dla czytelnika? - Jak uka­zy­wa­no w lite­ra­tu­rze XIX wie­ku kul­tu­rę żydowską? Gry:

O czym gadali w Karczmie ( ksiądz ) 3.. Żadna odpowiedź nie jest prawidłowa.. Wszystkie odpowiedzi są prawidłowe.. Poniżej Znajdziesz Listę Pytań Z Lektury Pan Tadeusz, Opis Testu.Na maturze 2024 będzie o cztery mniej pytań z "Pana Tadeusza", patrząc na listę jawnych zagadnień z egzamin dojrzałości w 2023 roku..

Autor utworu : Adam Mickiewicz Epoka literacka : Romantyzm Rodzaj literacki : Epika Gatunek literacki : Epopeja Czas i miejsce powstania utworu : Paryż, 1832-1834 Data pierwszego wydania : 1834 rok Czas akcji : 1811-1812 rok Miejsce akcji : Litwa- Soplicowo, Dobrzyń, zamek Horeszki Bohaterowie : Jacek Soplica- ksiądz Robak, Sędzia, Stolnik, Hrabia, Gerwazy, Protazy, Tadeusz Soplica, Telimena, Zosia, Maciek Dobrzyński Zagadnienia : Geneza, struktura czasu, charakterystyka szlachty, historia w „Panu Tadeuszu”, rola przyrody w utworze, epopeja narodowa Motywy : Arkadii, miłości nieszczęśliwej, miłości spełnionej, ojczyzny, szlachcica, dworku szlacheckiego, żyda, muzyki, malarstwa, krajobrazu, przyrody, emigranta, konfliktu, tańca, zbrodni, przemiany wewnętrznej bohatera, patriotyzmu, sporu Opracowanie "Pan Tadeusz" ŚCIĄGA Z LEKTURY Pan Tadeusz, czyli ostatni zajazd na Litwie historia Szlachecka z roku 1811 i 1812 we dwunastu księgach wierszem 2. Co oznacza tytułowy zajazd ? Mylony ze zjazdem Otóż jest to nielegalny, siłowy, a czasem nawet i krwawy sposób dochodzenia swoich praw przez szlachtę polską. Najzwyczajniej w świecie- pokrzywdzony, jeśli nie miał własnego zbrojnego oddziału, zbierał “kumpli” napadał na sąsiada, który był mu coś winien. Tak objaśnia to Mickiewicz. 3. Gatunek literacki Epopeja narodowa, epopeja szlachecka. 4. Geneza utworu Utwór został wydany w Paryżu z datą 1834 r., “Pana Tadeusza” uznaje się za podsumowanie twórczości Mickiewicza. Poeta pracował nad nim z przerwami od jesieni 1932 do 13 lutego 1834 r., przebywając na emigracji. Patriotyczna wymowa poematu adresowana była do skłóconego środowiska emigrantów polskich. Tworząc utwór, autor wiedział doskonale, że nie ziściły się nadzieję Polaków pokładane w Napoleonie i jego wyprawie przeciw Rosji. Chciał ich niejako “pocieszyć” po klęsce powstania listopadowego, z siebie za “zrehabilitować” za to, iż nie wziął w nim udziału. Pierwsze wydanie “Pana Tadeusza” okazało się bez “Epilogu”. Został on odnaleziony później, nie wiadomo, czy w zamyśle poety miał stanowić zakończenie utworu, obecnie jednak jest zawsze omawiane wraz z nim. 5. Znaczenie utworu “Pan Tadeusz” jest niekwestionowanym arcydzieła literatury polskiej. Składa się na kunsztowności języka, jakim napisany jest poemat (regularny trzynastozgłoskowiec), niezwykle sugestywne opisy przyrody, a przede wszystkim idealizacja i sakralizacja ojczystego kraju jako największego skarbu dla Polaków- patriotów. Utwór stanowi także niewyczerpalna Skarbnica Wiedzy o obyczajowości szlachty sarmackiej. Cechy gatunku widoczne w utworze:: “Pan Tadeusz” to obszerne utwór epicki, pisany wierszem, rozpoczynające się Inwokacji (do ojczyzny- Litwy i do Matki Boskiej). Bohaterem epopei jest zbiorowość (szlachta litewska), szczegółowo scharakteryzowana. Akcja utworu rozgrywa się w momencie przełomowym dla danej społeczności (oczekiwanie na nadejście Napoleona wyprawiającego się przeciwko Moskwie oraz dokonujące się przemiany społeczno-obyczajowe). Obecne są porównania homeryckie i retardacje- celowe spowalnianie rozwoju utworu. 6. Czas i miejsce akcji Akcja ksiąg I-X toczy się w ciągu kilku dni lata 181, księga XI i XII obejmuje jedną noc i jeden dzień wiosny w 1812. Miejscem akcji jest Soplicowo (majątek sędziego Soplicy w Nowogródzkiem), pobliskie ruiny zamku należące do rodu Horeszków oraz Dobrzyn, zaścianek szlachecki. 7. Co ważnego działo się w poszczególnych księgach I. Gospodarstwo- zawiązanie akcji, przedstawienie bohaterów i miejsca Zamek- Gerwazy opowiada Hrabiemu historię upadku rodu Umizgi- flirty Telimeny, dowiadujemy się, kim jest tajemnicza Dyplomatyka i łowy– Robak agituje szlachtę w karczmie i zabija niedźwiedzia na Kłótnie– 13-ste urodziny Zosi i wprowadzenie jej na salony- Tadeusz odkrywa swoją pomyłkę, kłótnia w zamku i decyzja o Zaścianek– opis wioski szlacheckiej i życia szlachty Rada– szlachta zamierza wywołać powstanie przeciw Moskalom, ale Gerwazy przekonuje ich, że ważniejszy jest zajazd na Zajazd– Robak zdradza Sędziemu swoja tożsamość, szlachta napada na dwór Bitwa– Moskale wyzwalają Sopliców, ale szlachta sprzymierza się i razem napadają na Emigracja- uczestnicy bitwy uciekają za granicę, umierający Ksiądz Robak wyznaje Gerwazemu swoją Rok 1812– rehabilitacja Jacka Kochajmy się– staropolska uczta z serwisem, zaręczyny, uwłaszczenie chłopów. 8. Co ważnego działo się w poszczególne dni Rok 1811 (jesień)Piątek (ks. I)1) Przyjazd Tadeusza i spotkanie z tajemniczą Wieczerza na zamku (poznanie Telimeny).Sobota (ks. II i III)1) Polowanie na Opowieść Gerwazego o Rozmowa Telimeny z Sędzią o planach wyswatania Tadeusza i Flirt Telimeny z Tadeuszem i Hrabią zakończony nocną schadzką z (ks. IV i V)1) Agitacja szlachty w karczmie Jankiela przez księdza Polowanie na Plany małżeńskie 13-ste urodziny Zosi i jej przedstawienie gościom- Tadeusz odkrywa swoją Słynna scena Telimeny z Wieczerza w zamku, kłótnia Hrabiego i Gerwazego ze szlachtą, decyzja o (ks. VI, VII i VIII)1) Woźny niesie pozew przeciw Ksiądz Robak namawia Sędziego do przewodniczenia powstaniu na Narada szlachty w zaścianku Dobrzyn i decyzja o zajechaniu Ksiądz Robak ujawnia Sędziemu swoją Rozmowa Tadeusza ze stryjem o miłości do Przykra rozmowa Tadeusza z Telimeną (zerwanie).7) Zajazd na Sopliców i uczta (ks. IX i X)1) Odsiecz wojsk moskiewskich pod wodzą Płuta i Rykowa (zakucie szlachty w dyby).2) Przybycie księdza Robaka ze Uczta i aroganckie zachowanie Awantura i zwycięska bitwa z Układy z kapitanem Rykowem i ucieczka młodzieży za granicę6) Pożegnanie Tadeusza z Zosią i Hrabiego z Spowiedź Jacka 1812 (wiosna)Dzień pierwszy (ks. XI)1) Nocleg polskich wojsk w Wojski szykuje ucztę staropolską (w nocy).Dzień drugi (ks. XI i XII)1) Nabożeństwo i rehabilitacja Jacka Polowanie na zająca (zwycięstwo obu chartów).3) Zaręczyny trzech par (Tadeusz/Zosia, Asesor/Tekla (córka Wojskiego), Rejent/Telimena).4) Uczta staropolska z udziałem polskich Uwłaszczenie Patriotyczny koncert Jankiela i polonez. 9. Bohaterowie Tadeusz Soplica- młody szlachcic, ma około 20 lat, syn Jacka Soplicy. Wychowany przez jego brata, Sędziego. Wyglądał jak typowy Soplica: otyły, krzepki, silnym. Do Soplicowa przybywa po ukończeniu nauki. Jest bardzo skromny, nieśmiały w kontaktach z kobietami i niedoświadczony. Myli Telimeny z Zosią. W trakcie trwania akcji utworu dojrzewa do roli świadomego obywatela, Soplica- ojciec Tadeusza, brat sędziego. Za młodu dumny szlachcic, zakochany w Ewie Horeszkównie. W trakcie trwania akcji utworu mnich bernardyn, ukrywający (nawet przed bratem) swoją tożsamość pod imieniem Robak, odbywający pokutę za grzechy młodości. Prowadzi także działalność polityczną, jest gospodarz Soplicowa, brat Jacka. Jest bardzo przywiązany do tradycji, upatruje w niej warunek zachowania tożsamości uboga krewna Sędziego, mieszkająca w Soplicowie, wychowująca Zosię. Jest typową kosmopolitką, “dama modna”, zakochana w “Petersburgu”, w którym mieszkała kilka lat, i o którym często opowiada w towarzystwie. Obawia się staropanieństwa, chcę wydać za mąż, ale jest zmienna w uczuciach, niezdolna do prawdziwej córka nieżyjącej Ewy Horeszkówny i kasztelana. Dziewczyna bardzo młoda, ma 14 lat, niewinna, wychowana przez Telimenę z dala od wszelkiego świata w bliskości z naturą, co uczyniło ją czystą i wrażliwą. W trakcie trwania akcji utworu Zosia, podobnie jak Tadeusz, dojrzewa emocjonalnie i jest zdolna bardzo poważnie traktować swoją przyszłą rolę żony i arystokrata, ostatni dalekiej krewnych Horeszkówny (“chociaż po kądzieli”), typowy “kawaler modny”.Podkomorzy- przebywa w Soplicowie jako sędzia sporu o zamek między Soplicami a Horeszkami, przedstawiciele starszego pokolenia, “ostatni, co tak poloneza wodzi”.Wojski Hreczecha- daleki krewny Sędziego pomaga mu w gospodarstwie. Słynny Rębajło- dawny sługa Horeszków, tytułowany Klucznikiem. Od czasu śmierci swego pana nienawidzi Sopliców. To on podsuwa Hrabiemu pomysł dokonania zajazd na Protazy Baltazar Brzechalski, “generał niegdyś trybunalski, woźny”.Maćko nad Maćkami- Maciej Dobrzyński, Matyjasz, 72-letni szlachcic. Powszechnie szanowany. Patriota, były konfederat barski. Jako jeden z niewielu trzeźwo ocenia sytuację, nie daje się wciągnąć w awanturę przeciwko Soplicom. Jednak gdy szlachta trafia do rosyjskiej niewoli, wraz z Robakiem pomaga jej wybrnąć z karczmarz, “Żyd poczciwy, ojczyznę jak Polak kochał”, mistrz gry na cymbałach. Kapitan Ryków- oficer rosyjski, przychylny Polakom: “Co nam do Lachów? Niechaj Moskwa dla Moskala, Polska dla Lacha; ale cóż? Car nie pozwala!”.Major Płut- oficer polski na usługa cara, gorliwy wykonawca jego Stali mieszkańcy dworku szlacheckiego w Soplicowie:– Sędzia Soplica– Tadeusz Soplica– Telimena– Zosia Horeszkówna– Wojski Hreczecha– Tekla Hreczeszanka, Wojszczanka– Woźny– służbab) goście Soplicowa- przybyli na sądy graniczne (czyli po to, by pomóc Sędziemu w sprawie sądowej dotyczącej przyznania prawa własności do zamku Horeszków) lub okazjonalnie zapraszani do stołu:Ksiądz RobakPodkomorzy z rodzinąAsesorRejent BolestaKapitan RynkówMajor PłutŻyd JankielEkonomc) postacie związane z rodem Horeszków:– Hrabia– Stolnik Horeszko– Ewa– Wojewoda– Zosia– Gerwazy Rębajłod) szlachta zaściankowa z Dobrzyna:– Maćkiem nad Maćkami– Bartek Prusak (od nienawiści żywionej do Prusaków)– Maciek Kropiciel lub Chrzciciel (od maczugi zwanej Kropidełkiem)– Bartek Brzytewka (od cienkiej szabli)– Maciek Konewka– Bartek Szydełko (od szpady)e) goście spoza Dobrzyna przybyli na naradę:– Buchman (komisarz z Klecka)– szlachcic Skołuba– dwaj Terajewicze– czterej Stypułkowscy– trzej Mickiewicze– i przypisani już do poprzednich grup: Jankiel, Gerwazy, Hrabiaf) postacie historyczneProtazy wspomina nawet królowa Jadwigę i króla Władysława przywoływana jest też postać Tadeusza Napoleon Bonaparte- wielokrotnie wspominany przez bohaterów książę Józef Poniatowskidowódcy wojsk polskich stacjonujący w Soplicowie i obecni na uczcie :gen. Jan Henryk Dąbrowskigen. Karol Kniaziewiczgen. Ludwik Pacgen. Kazimierz Małachowskikpt. Józef Dwernickidowódcy wojsk polskich stacjonujący w Soplicowie (niewymienieni jako goście na uczcie):gen. Romuald Giedroyćgen. Michał Grabowski 10. Problematyka i główne przesłanie Idealizacja ojczyzny- Poeta w utworze kreuje świat idylliczny, Soplicowo czyni “centrum polszczyzny”. Składa się na tę wizję umiejscowienie dworu na wzgórzu, nad płynącym strumieniem, wśród białych drzew (brzóz). Miejsce to zostaje uwznioślone, wyidealizowane, przedstawione jako święte (sakralizacja: “Kraj lat dziecinnych, on zawsze zostanie/święty i czysty jak pierwsze kochanie). W sieni na ścianach wiszą nie portrety przodków, ale bohaterów narodowych (Kościuszki, Rejtana), zegar wygrywa melodie “Mazurka Dąbrowskiego”. Wszystko to jest dowodem patriotyzmu mieszkańców. Taka idylliczna wizja ojczyzny adresowana była do skróconego środowiska Polaków na emigracji i miała na celu rozbudzenie w ich sercach tęsknota za krajem oraz gotowość oddania życia za jego wolność. Kult szlacheckiej tradycji. Podkreśleniu wagi staropolskiej tradycji służy wielokrotne używanie przymiotnika “ostatni” w utworze (jest to przymiotnik występujący w nim najczęściej) możemy przeczytać o “ostatnim zajeździe”, “ostatnim z Horeszków”, “ostatnim woźnym trybunału” oraz “ostatnim, co tak Poloneza wodził”. W ten sposób podkreślone zostały odchodzenie w przeszłość dawnej, sarmackiej Polski wracaj obyczajowość. Tworzy to nastrój nostalgii, ale inaczej na nadejście nowego pokolenia, a wraz z nim nowych, lepszych dla Polski czasów. Obraz szlachty w “Panu Tadeuszu”. Nie jest on wyidealizowany, ale przedstawione w sposób realistyczny. Mickiewicz nie stroni od uwydatnienia polskich wad narodowych, takich jak pijaństwo, warcholstwo, brak poszanowania prawa, pieniactwo, głupota. Zostają te wady jednak nieco złagodzone przez obecnych utworze liryzm i humor, a przede wszystkim przez optymistyczny rozwiązanie i zakończenie wszystkich wątków, wyrażające nadzieję na możliwość zrozumienia i naprawy błędów przez społeczeństwo polskie, tak jak miało to miejsce w przypadku Jacka Soplicy, którego kreacja jest swoistą syntezą polskich lasów. Ucztowanie w “Panu Tadeuszu”. Czynnością najczęściej opisywane przez Mickiewicza jest jedzenie. Pełni ono funkcją łączącą mieszkańców dworu, stwarza także okazję kultywowania tradycji, pielęgnowania dobrych obyczajów. Scena opisująca deser w Wojskiego wymiar symboliczny. Jego zjedzenie przez gości to “zjedzenie ojczyzny”, którą deser wyobraża. Motyw ten nawiązuje do obrzędu teofagii- spożywania ciała bóstwa (również podczas Eucharystii), co symbolizuje zjednoczenie z tym bóstwem. “Bóstwem”, wartością najwyższa jest dla mieszkańców Soplicowa, tak jak dla romantyków, jest ojczyzna. Rola motywów muzycznych w utworze. W “Panu Tadeuszu” opisane są trzy wielkie koncerty: koncert Wojskiego na rogu (Ks. IV), koncert przedwieczornej (Ks. VIII) oraz koncert Jankiela (Ks. XII). Dodatkowo ważną, symboliczną funkcję pełni motyw “Mazurka Dąbrowskiego”. “Koncert Wojskiego”- mistrzowska sztuka Wojskiego w sposób cudowny oddaje odgłosy polowania, sławiąc jedno z najstarszych zajęć ludzkości, podkreślając nierozerwalny związek człowieka z naturą. Jego odegranie daje sygnał zakończenia łowów. “Koncert Przedwieczorny”- jego mi to twórczy charakter tworzy opis miłosnej rozmowy kochanków- Nieba i Ziemi. Natura przemawia do słuchającego ją człowieka, człowiek wkracza w obręb natury, staje się, czuję się jej nieodłączną częścią. „Koncert nad Koncertami”– motywy muzyczne rozpoznawalne w koncercie Jankiela to: “Polonez Trzeciego Maja”- symbol dawnej Polski, wspomnienie czasów jej świetności, umiejętności wzniesienia się Polaków ponad własne korzyści, działania dla dobra ojczyzny. “Idzie żołnierz borem, lasem…”- pieśń żołnierska, opisująca tułacze losy Bojowników o odzyskaniu niepodległości. “Mazurek Dąbrowskiego”- wyraz napoleońskiego mitu przyszłości, swoista klamra kompozycyjna całego utworu. Pierwszy raz jego melodia brzmi w Księdze I, gdy Tadeusz uruchamia zegar kurantowy. Drugi raz motyw ten pojawia się w księdze IV przy okazji opisu pobytu Księdza Robaka w karczmie, kiedy zebrana szlachta śpiewa tę pieśń, aż wreszcie pieśń ta brzmi na zakończenie koncertu Jankiela jako wielki hymn pochwalny na cześć całego narodu, który nie chce się pogodzić z niewolą. W koncercie Jankiela pojawią się ponadto dźwięki muzyczne niebędące konkretnymi melodiami, ilustrujące takie wydarzenia w historii Polski, jak haniebna konfederacja targowicka z 1792 roku, czy rzez warszawskiej Pragi, dokonana przez Moskali w czasie insurekcji kościuszkowskiej w 1792roku. Kreacja bohaterów jest w podporządkowana w wymowie ideowej tekstu. Mimo że główną postacią epopei, bardziej interesującą niż postać Tadeusza, jest Jacek Soplica- nie mógł on zostać bohaterem tytułowym. Jacek to typ bohatera byronicznego, tajemniczego, ukrywającego w swej przeszłości popełnioną zbrodnię. Wraz z przemianą duchową zmienia imię (Jacek- Robak, tak jak w “Dziadach” cz. III: Gustaw- Konrad, a później w “Potopie” Sienkiewicza: Kmicic- Babinicz). Jako Robak posiada także cechy bohatera romantycznego nowego typu. Nie jest to już samotnie działający buntownik, zdaje on sobie sprawę z konieczności współdziałania ze społeczeństwem, jest realistą. Nie czuję też i nie demonstruje swojej wyższości nad otoczeniem, wprost przeciwnie- jest pokorny. Taka kreacja bohatera miała być dla Polaków wzorem, przykładem postawy, którą teraz powinni przyjąć, jeśli chcą myśleć o podźwignięciu się z niewoli. Tadeusz natomiast jest bohaterem tytułowym. To on wraz z żoną na symboliczny początek nowemu pokoleniu, mającemu w przyszłości wywalczyć niepodległość Polski. Jego partnerka życiowa nie mogła być, oczywiście, Telimena, nawet nie ze względu na swój wiek czy niedostatki urody. Mogła nią zostać jedynie dziewczyna prosta, żyjąca w bliskości z naturą, co czyni ją czystą moralnie, a przede wszystkim wiernym tradycji swojego kraju, nie kosmopolitka, jak Telimena. Funkcja opisów przyrody w “Panu Tadeuszu”. Podstawową funkcją opisów przyrody w zamieszczonych w utworze i idealizacja ojczyzny. Z pierwszym z nich spotykamy się już w “Inwokacji”, gdzie pojawia się obraz kraju, który jawi się oczom, a raczej wyobraźni stęsknione go emigranta jako niezwykły. “Wyzłacanych pszenicą, posrebrzanych żytem”. Są to słowa określające kolory metali szlachetnych, a więc niezwykle cennych. W takich kategoriach jawi się też podmiotowi lirycznemu piękno ojczystego kraju. Motyw ten spotykany również w księdze III, gdzie staje się on przedmiotem sporu między Tadeuszem a Hrabią. Ten ostatni sławi błękit włoskiego nieba, które Tadeusz ocenia jako nudę, i przeciwieństwa mu fascynujące grę o różnobarwnych chmur zdobiących niebo litewskie. Spór ten komentuje Telimena, mówiąc o “chorobie Sopliców”, w którym “oprócz Ojczyzny nic się nie podoba”. Tylko pozornie brzmi ta uwaga jako przygana; w istocie jest dyskretnym, odnarratorskim podkreśleniem patriotyzmu mieszkańców Soplicowa, przejawiającego się również umiłowaniem ojczystego krajobrazu. Kolejny fragment podkreślający piękno przyrody, a także jej znaczenie dla życia człowieka, znajdujemy na początku księgi VIII („Zajazd”) w opisie „koncertu wieczornego”. Koncert ten „gra” natura dla człowieka. Obraz wsłuchanych w odgłosy wydawane przez niebo (owady) i ziemię (żaby) ludzi uwydatnia nierozerwalny związek człowieka z naturą, jego od niej zależność, podkreśla jedność, którą stanowią. Współzależność przyrody i ludzkich losów widoczna jest również po bitwie z Moskalami. Mająca miejsce gwałtowna burza, która niszczy drogi, zrywa mosty, uniemożliwiając w ten sposób rozejście się po okolicy wieści o tym, co się stało, na swój sposób pomaga człowiekowi „współdziałania” z nim. Wreszcie w księdze XI („Rok 1812”), zaczynającej się od słów: „O roku ów! Kto ciebie widział w naszym kraju!”, ukazał Mickiewicz obraz natury przeczuwającej wraz z człowiekiem niepokój i wagę nadchodzących wydarzeń. Cała przyroda (bydło, ptaki, niebo, ziemia) trwożnie oczekuje tego, co ma się wydarzyć. W ten sposób oddał poeta ważny dla Polaków czas wyprawy Napoleona na Moskwę, która miała przynieść upragnioną niepodległość. Krajobraz litewski staje się tłem dla ważnych wydarzeń, nastrój panujący w przyrodzie oddziałuje na nastrój ludzi, i odwrotnie: emocje przeżywane przez bohaterów odzwierciedlone są w opisach natury, ukazujących jej barwy, kształty, ruchy, głosy, wydawane przez nią szmery i zapachy. Mickiewicz często posługuje się personifikacją w opisach przyrody. Zabieg ten tworzy wrażenie, iż ona żyje (marchew ma warkocze, bób- oczy, kapusta- sędziwe łysiny). Wszystkie te, bardzo sugestywne, „mieniące się” przed oczami czytelnika barwy, stosowane w opisach przyrody, sprawiają, iż mówi się o ich „malarskości”. Opisy wschodu i zachodu słońca, różnorodnych chmur, całej przyrody ojczystej stanowią arcydzieło literatury polskiej. 11. Budowa utworu, język styl, środki artystyczne “Pan Tadeusz” rozpoczyna się inwokacją adresowaną do Litwy, kończy zaś “Epilogiem” w formie wiersza, którego podmiotem lirycznym jest emigrant z nostalgią wspominający “Kraj lat dziecinnych”. Narrator “Pana Tadeusza” jest obiektywny i wszechwiedzący, generalnie na nie należy do świata przedstawionego. Konwencję te łamie dopiero ostatnie zdanie “I ja tam byłem…”. Utwór podzielony jest na dwanaście ksiąg, pisanych regularnym trzynastozgłoskowcem, ze średniówką po siódmej sylabie. Styl utworu jest podniosły, język obfituje w kosztowne przenośnie, porównania i inne środki artystyczne, tworzące efekt “malarskość opisów”. Niemało w nim też humoru, a nawet delikatnej ironii w piętnowanie ludzkich przywar, co podporządkowane jest patriotycznej idei utworu. 12. Konteksty i nawiązania “Pan Tadeusz”, jako epopeja, wzorowany jest na eposach do “Pana Tadeusza” zauważyć można w “Latarniku”, noweli o tematyce patriotycznej autorstwa Henryka Sienkiewicza. Przełomowym wydarzeniem jest w niej moment, kiedy jej bohater, Skawiński, polski emigrant, otrzymuje przesyłkę zawierającą “Pana Tadeusza”, zapomina zapalić latarnie, traci pracę i musi na nowo rozpocząć żywot nawiązania dostrzegamy w obrazie Nawłoci, szlacheckiego dworu przedstawionego w “Przedwiośniu” Stefana Żeromskiego. Życie rodziny Wielosławskich przypomina spokojny żywot mieszkańców Soplicowa, zaś kreacja Karoliny Szarłatowiczówny nasuwanie do parte skojarzenie z Mickiewiczowską bohaterów “Nad Niemnem” Elizy Orzeszkowej można zestawić ze szlachtą z Dobrzyna, a Korczyn z ziemiańskiego dworu, którego inspiracją może być dwór soplicowski znajdziemy także “Ferdydurke”. Gombrowiczowskie Bolimowo jest jednak parodią tego motywu, stanowi satyrę na obyczajowość odważnym, ale udanym przedsięwzięciem jest przeniesienie przez Andrzeja Wajdy epopei Mickiewicza na ekran- film “Pan Tadeusz” z 1999 roku. 13. Główne wątki w utworze a) wątek patriotyczny- najważniejszy wątek akcji związany z postacią księdza Robaka; dotyczy konspiracyjnej działalności bohatera, przygotowania na Litwie zbrojnego powstania przeciw Moskalom w obliczu zbliżającej się inwazji Napoleona na wątek sensacyjny- najciekawszy wątek fabuły (retrospekcja!) i akcji; dotyczy sporu o zamek Horeszków zapoczątkowanego przed ok. 20 laty tragiczną śmiercią Stolnika zastrzelonego przez szlacheckiego watażkę – Jacka Soplicę (starszego brata Sędziego).c) wątek miłosny- najzabawniejszy wątek akcji: dotyczy perypetii miłosnych Tadeusza, Telimeny, Zosi i Hrabiego 14. Wątki poboczne, ubarwiające środki epopei a) wątek sporu Asesora z Rejentemb) wątek biesiadny (wszystkie śniadania, wieczerze, bigosy, uczty)c) wątek meteorologiczno-przyrodniczy (czyli wschody i zachody słońca, burze, mgły itp.)d) wątek muzyczno-taneczny (koncerty Wojskiego i Jankiela, polonez)e) wątek tradycji szlacheckiej (opisy tradycyjnych strojów, sprzętów, rozrywek, ceremonii itp.)

Hrabia aresztuje Tadeusza i napada z dżokejami na dworek soplicowski; ogłuszenie Asesora [w.6367-6404] - Przerażenie Telimeny i Zosi studzi gniew Hrabiego; każe on swoim dżokejom zamknąć Sopliców pod strażą [w.6405-6438] - Szlachta wpada do Soplicowa i postanawia urządzić ucztę [w.6439-6456] - Gerwazy zmusza Woźnego, aby ogłosił

"Pan Tadeusz" jest epopeją bogatą w różnego rodzaju motywy. Nie dość wspomnieć tu motyw miłości do ojczyzny i patriotyzmu, który zdaje się występować niemal na każdej karcie epopei. Równie piękny jest motyw miłości niespełnionej Jacka i Ewy, czy motyw Arkadii zobrazowany poprzez sielskie Soplicowo Motywy w "Panu Tadeuszu" Motywy literackie w "Panu Tadeuszu" występują bardzo obficie. W każdym rozdziale znajdziemy fragmenty, które doskonale obrazują różne funkcjonujące w literaturze motywy. Warto zwrócić uwagę, że Mickiewicz oprócz motywów doniosłych jak motyw małej ojczyzny czy patriotyzmu, wplata do swojego dzieła również motywy o uniwersalnym charakterze, jak np. motyw niespełnionej miłości reprezentowany przez historię uczucia Jacka Soplicy i Ewy Horeszkówny, które od początku skazane było na niepowodzenie. Jednocześnie Mickiewicz pociesza czytelników wprowadzając dla odmiany wątek spełnionego uczucia Zosi i wątków romantycznych w epopei pojawiają się także liczne motywy nawiązujące do polskich obyczajów. Pojawia się motyw szlachcica, który reprezentuje Sędzia. Jest on przedstawiony jako wzorowy obywatel, dobry gospodarz i patriota pielęgnujący pamięć o ojczyźnie. Formą nawiązania do motywu polskości jest przedstawienie typowej szlacheckiej siedziby - dworku, który jest centrum życia szlachty, ale także ostoją polskości i patriotyzmu "Pan Tadeusz"Motyw patriotyzmu w "Panu Tadeuszu" jest widoczny niemal na każdym kroku. Nawiązania do utraconej, ale ciągle istniejącej w sercu ojczyzny, znajdują swoje odbicie zarówno w postawach bohaterów, ale także w scenerii, w której dzieją się wydarzenia. Taką małą ojczyznę stanowi Soplicowo, w którym widoczne jest mocne przywiązanie do polskości. To tu stoi dworek w typowo szlacheckim stylu, w którym znajdują się przedmioty świadczące o patriotyzmie mieszkańców. Ze ścian spoglądają bohaterowie narodowi, a zegar wygrywa Mazurka Dąbrowskiego. W czasie kiedy Polski nie ma na mapach, ten zakątek jest ostoją polskości i miłości do ojczyzny. Motyw patriotyczny w wydaniu mickiewiczowskim objawia się również w zachowaniu bohaterów. Tadeusz decyduje się na udział w walce przeciw Rosji, ksiądz Robak agituje do walki o niepodległość na drodze powstania. Bohaterowie są więc gotowi poświęcić swoje życie dla dobra narodu i ojczyzny. Motyw przyrody "Pan Tadeusz"Motyw przyrody w "Panu Tadeuszu" zajmuje bardzo ważne miejsce. Natura została przez Mickiewicza uczyniona jedną z bohaterek utworu. Wszystko odbywa się w zgodzie z jej rytmem. Wschody i zachody słońca wyznaczają pory pracy i odpoczynku. Dworek otoczony przyjazną zielenią zapewnia mieszkańcom jest oazą, która sprzyja odpoczynkowi i pielęgnowaniu tradycji jak polowania czy grzybobranie. Krajobrazy przedstawione przez Mickiewicza przywołują w pamięci obraz ojczyzny. Znajome okolice, lasy, pola okolone wstęgą rzek to typowo polski klimat. Natura towarzyszy ludziom w złych i dobrych chwilach. Stanowi ukojenie w rozpaczy. Dzięki zabiegowi antropomorfizacji przyroda w "Panu Tadeuszu" uzyskuje ludzkie cechy, stając się równoprawną bohaterką wydarzeń. Motyw arkadii Arkadia to symbol wiecznej szczęśliwości, spokoju. Swoisty raj na ziemi, który jako pierwszy opisał Wergiliusz. Arkadia przez twórców traktowana jest jako kraina sielankowa, w której każdy chciałby się znaleźć. Motyw Arkadii pojawia się także w "Panu Tadeuszu". Mickiewicz taką sielską krainą czyni Soplicowo. To tam czas upływa pod znakiem uczt, polowań i innych rozrywek. Dwór jest ciepły i zadbany, otwarty dla każdego gościa. Istotnym elementem tego krajobrazu jest natura, która doskonale współgra z harmonijnym życiem w dworze. Soplicowo jest pokazane jako idealny świat, w którym wszystko ma swoje miejsce, a rytm życia współgra z rytmem natury. Jest ono światem idealnym dla autora, który większość życia spędził na tułaczce. Niech Pana Pan Bóg w zdrowiu i szczęściu prowadzi. I niech prędko szczęśliwie do nas odprowadzi". Umilkła i spuściła głowę; oczki modre. Ledwie stuliła, z rzęsów pobiegły łzy szczodre, A Zosia z zamkniętymi stojąc powiekami, Milczała, sypiąc łzami jako brylantami. Tadeusz, biorąc dary i całując rękę, Rzekł: "Pani! ^{Pan Tadeusz. czyli ostatni zajazd na Litwie - Księga siódma: Rada. [ 251] [ 253] RAD A. TREŚĆ. Zbawienne rady Bartka, zwanego Prusak. — Głos żołnierski Maćka Chrzciciela. — Głos polityczny pana Buchmana. — Jankiel radzi ku zgodzie, którą Scyzoryk rozcina. — Rzecz Gerwazego, z której okazują się wielkie skutki wymowy sejmowej.} Wysłuchajcie recytacji fragmentu "Pana Tadeusza" - tekst znajduje się w podręczniku na str. 227-228. Etapy gry Wojskiego - przerysujcie do zeszytu tabelkę i uzupełnijcie ją. EtaE. Wypiszcie z tekstu wyrazy dźwiękonaśladowcze i przykłady instrumentacji głoskowej (definicja, podr. str. 229) Opiszcie róg, na którym gra Wojski.

IX Księga „Pana Tadeusza”. Księga IX „Pana Tadeusza”. Jak śnieg biała w inwokacji „Pana Tadeusza”. Księga X „Pana Tadeusza”. X Księga „Pana Tadeusza”. Ksiądz z „Pana Tadeusza”. II Księga „Pana Tadeusza”.

Autor „Kubusia Fatalisty i jego pana”. Ksiądz z „Pana Tadeusza”. Ewa z „Pana Tadeusza” A. Mickiewicza, Sokół lub Kusy z „Pana Tadeusza”. Księga „Pana Tadeusza”. Księga VII „Pana Tadeusza”. Tytuł VII księgi „Pana Tadeusza”. VII Księga „Pana Tadeusza”. IX Księga „Pana Tadeusza”.

t2i7XZ.

6md1h5zqq1.pages.dev/25

6md1h5zqq1.pages.dev/99

6md1h5zqq1.pages.dev/12

6md1h5zqq1.pages.dev/91

6md1h5zqq1.pages.dev/58

6md1h5zqq1.pages.dev/94

6md1h5zqq1.pages.dev/97

6md1h5zqq1.pages.dev/94

ksiądz z pana tadeusza